Оқиғалар

«Калмыков. Соңғы мекен» жобасының ашылуы

6 қазан күні сағат 11.00-де суретші Сергей Иванович Калмыковтың туған күніне орай Әбілхан Қастеев атындағы ҚР Мемлекеттік өнер музейінде суретшінің жерленген жерінің табылуына байланысты «Калмыков. Соңғы мекен» жобасының ашылуы өтеді. 

Жоба аясында келесі іс-шаралар жоспарланған:

6 қазан, 10.30 - көрме бойынша баспасөз туры

11.00-12.00 - баспасөз конференциясы

12.00 - көрменің ашылуы (көрменің ұзақтығы 1 ай)

13.00 - суретшінің қабіріне бару

Баспасөз конференциясы аясында некрополис зерттеушісі Г. Афонин мен журналист Е. Морозова суретшінің қабірін қалай іздегендерін айтып, ізденістерінің деректерін ұсынады.

С. Калмыковтың тұлғасы мен шығармашылығы Алматы қаласының визит карточкаларының бірі болып табылады. Калмыков Алматыда композитор Евгений Брусиловскийдің шақыруымен Орынбордан 1935 жылы жаңадан ашылған опера және балет театрына суретші-декоратор болып жұмыс істеуге көшіп келді.

Өмірінің соңына дейін Алматыда тұрып, ол өз туындыларының негізгі бөлігін Алматыда жасады. Өзінің таңдаулы екенін түсінген суретші өмір сүруге талпынып, мүмкіндігінше көп нәрсені істеуге тырысып, тынымсыз жұмыс істеді.

Әр түрлі көркемдік ағымдардың әсерін сезіне отырып, ол жеке бейнелеу тілін тауып, өзінің кескіндеме жүйесін құра алды.

Петров-Водкин мен Добужинскийден сабақ алып, Леонардо да Винчи мен Ван Гогтың шығармашылығына сүйсініп, дерексіз тәжірибе жасап, супрематистердің әсерін бастан кешірді (өзінің жалғыз супрематикалық композициясын 1920 жылы жасады), өз стилін тауып, дамыта алды.

Оның шығармашылығының поэтикасындағы маңызды элемент – «Жұлдызды тостаған» сериясында бейнеленген «Тостаған» тақырыбы. Кеме рухтың белгілі бір бағыты, аспанның ең жоғары субстанциясының қоймасы, нақты денелерді – заттар мен астральды заттарды органикалық түрде байланыстыратын ғаламның символы ретінде көрінеді. Бұл қазіргі заманғы өнердің кейінгі даму кезеңдеріне әсер еткен орыс авангардының көрнекті ізбасары, данышпан Сергей Калмыковтың ерекше құбылысының аз ғана бөлігі. Оның шығармашылық мұрасы, өз дәуірінен әлдеқайда озып, ғылыми тұжырымдауға арналған материал болып табылады.

Ә. Қастеев атындағы ҚР МӨМ қорында С.И. Калмыковтың 1111 туындысы (графика және кескіндеме) бар, 2017 жылы толық музей жинағының каталогы жарық көрді. Оның экспонаттардың саны мен көркемдік деңгейі бойынша бірегей шығармашылық мұрасы – музейіміздегі бір суретші туындыларының ең үлкен жинағы.

Бүгінгі таңда коллекцияның бұл бөлімі әрдайым көпшіліктің шынайы қызығушылығын тудыра отырып, лайықты түрде Ә.Қастеев атындағы ҚР Мемлекеттік өнер музейі коллекциясының мақтанышы болып табылады.

Алайда, С.И. Калмыковтың зерттелген және жүйеленген шығармашылығына қарағанда, бүгінгі күнге дейін оның өмірбаяны мен жеке өмірінің деректері дұрыс зерттелмеген және әйгілі суретшінің жерленген жері көптеген жылдар бойы жоғалған деп саналған. Бүгінгі таңда ол анықталып, мұрағаттық ізденістермен расталды, меценаттардың күш салуымен ретке келтірілді.

Баспасөз конференциясынан кейін БАҚ өкілдеріне С.И. Калмыковты еске алу және құрмет көрсету мақсатында суретшінің жерленген жеріне көшпелі экскурсия ұйымдастырылады. Сондай-ақ, Сергей Калмыковқа арналған жаңа авторлық экскурсиялық қалалық маршруттың тұсаукесері жоспарланған.

Іс-шараға баспасөз өкілдері, өнертанушылар мен музей қызметкерлері, Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік архивінің және Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік кино-фотоқұжаттары мен дыбыс жазбалары архивінің мамандары қатысады.